Το σχέδιο, Κατερίνα Μαλακατέ

"Το σχέδιο" της Κατερίνας Μαλακατέ, είναι ένα βιβλίο που  σε βάζει αμέσως στο ρυθμό του και γρήγορα σε απορροφά εντελώς. Με ζωντανή αφήγηση και εναλλαγές που κρατάνε το ενδιαφέρον αμείωτο, θα σας συμβούλευα να το αρχίσετε όταν θα έχετε χρόνο, γιατί ειλικρινά δε θα μπορείτε να το αφήσετε από τα χέρια σας μέχρι να φτάσετε στην τελευταία σελίδα.

Οι καταστάσεις που περιγράφει είναι σκληρές, πολύ σκληρές. 

Είναι αναμφίβολα μια δυστοπία κι αυτό από μόνο του το κάνει τρομακτικό.

Είναι όμως κι ένα πολιτικό θρίλερ με όλες τις ιδεολογίες  να ανακατεύονται και τα χειρότερα να γίνονται πραγματικότητα. 

Πάνω απ' όλα όμως, κατά την άποψή μου, είναι ένα ψυχολογικό θρίλερ που φτάνει με ευκολία στα άκρα. 

Ο άνθρωπος γίνεται σκλάβος και μένει υποταγμένος με τη θέλησή του σχεδόν, χωρίς τη χρήση βίας, αν και η απειλή της πείνας είναι μια μορφή της, και ίσως η χειρότερη, αφού μπορεί να επιφέρει τα χειρότερα βασανιστήρια.

Η πορεία που φέρνει τους ανθρώπους ως εδώ, είναι αποτέλεσμα ενός δημοψηφίσματος και του πραξικοπήματος των Πέντε Ημερών, όπου ο "Ένας" αναλαμβάνει την εξουσία και όλα γίνονται εφιαλτικά.

Η Αθήνα αρχίζει να καίγεται και στη συνέχεια γίνεται μια ζούγκλα, η επαρχία δεν έχει τρεχούμενο νερό, ρεύμα, φαγητό. Η  έλλειψη ενημέρωσης είναι αβάσταχτη, μα κι επικίνδυνη, μια και κανείς δεν ξέρει τι να πιστέψει και τι όχι, από τις φήμες που κυκλοφορούν.

Ο Χάρης, μεσήλικας συγγραφέας το σκάει για το Παρίσι όταν αρχίζουν να διαφαίνονται τα δύσκολα και είναι και μια νύξη αυτό, για όσους το βάζουν συνήθως στα πόδια για να γλιτώσουν το τομάρι τους, όταν όλα δυσκολεύουν και αυτοαποκαλούνται εξόριστοι για να μην προλάβουν να τους πουν οι άλλοι δειλούς.

Η κόρη του, φτάνει μισοπεθαμένη στο σπίτι του παππού της, σ' ένα ορεινό χωριό κι όταν αναγκάζονται να το εγκαταλείψουν και να βγουν στο δρόμο, είναι η ώρα που θα τεθεί σε εφαρμογή το σχέδιο.

Η ίδια η Κατερίνα λέει για το σχέδιο  στη Βιβλιοθήκη του Πρώτου.:

"Το σχέδιο δεν είναι στην πραγματικότητα μόνο ένα βιβλίο για την κρίση, ούτε στ' αλήθεια μια δυστοπία.

Είναι ένα μυθιστόρημα ιδεών, χαρακτήρων και πλοκής. Είναι ο τρόπος μου να διευρευνήσω πως θα αντιδρούσαν διάφοροι άνθρωποι σε ακραίες καταστάσεις."

Και πραγματικά οι σχέσεις μπαίνουν στο μικροσκόπιο και αναλύονται διεξοδικά.

Η Κατερίνα τις γυρίζει το μέσα έξω και τις τινάζει κυριολεκτικά. Πώς ήταν πριν το κακό, πώς εξελίχτηκαν, πώς τις βλέπουν οι άλλοι, μα κυρίως πώς τις βιώνουν οι ίδιοι οι ήρωες.

Μια χούφτα άνθρωποι που βιώνουν διαφορετικά τις ίδιες καταστάσεις, που αντιλαμβάνονται αλλιώς την αγάπη, που κάποιοι δυσκολεύονται ακόμα και να την αποδεχτούν.

"Η ζωή είναι μια απλή τυχαιότητα.... Είναι μια αλληλουχία συμπτώσεων, αυτό που ορίζει το ποιοι είμαστε δεν μπορεί να μετρηθεί με τίποτε άλλο. Αυτό που λέμε εαυτός  δεν υπάρχει έξω από τα γεγονότα. Κι αυτό που λέμε πραγματικότητα δεν ορίζεται εκτός του εαυτού μας "

Ειλικρινά προσπάθησα να συμπαθήσω τον Χάρη, και ίσως κάποια στιγμή να το κατάφερα για λίγο.

Στην αρχή όμως, με το σνομπισμό του και την ελιτίστικη διάθεσή του, μου ήταν εντελώς αντιπαθής.

Προσπαθούσα να καταλάβω από που πήγαζε όλος αυτός ο ελιτισμός, όταν το μόνο που έβλεπα πάνω του ήταν η απουσία συναισθημάτων, ακόμα και για το ίδιο του το παιδί, και μια καταστροφική πορεία ζωής.

Άραγε το να γράφεις δυο αράδες, να το παίζεις διανοούμενος και να πιστεύεις μάταια πως προσφέρεις σε κάτι, ό, τι κι αν είναι αυτό, σε κάνει ανθρώπινο ον, αν είσαι απογυμνωμένος από αισθήματα; 

Ή για να το θέσω σωστότερα, αν δεν είσαι σε θέση να νιώσεις ούτε τα αυτονόητα, αν κουβαλάς μέσα σου μόνο πίκρα και είσαι ανήμπορος να δεσμευτείς σε οτιδήποτε και με οποιονδήποτε, μπορείς να προσφέρεις ποτέ κάτι ουσιαστικό;

Ίσως τελικά ο πιο συμπαθής χαρακτήρας να μου ήταν ο Νίκος, ο οποιοσδήποτε άστεγος  μετανάστης δηλαδή, που καθόλου εκ του ασφαλούς δεν αφήνει τον τόπο του, που το πληρώνει με το χαμό του παιδιού του που αληθινά αγαπά, και που οι άλλοι αντιμετωπίζουν συνήθως με καχυποψία και φόβο.

Πραγματικά το βιβλίο βάζει τον αναγνώστη σε ένα κλειστοφοβικό περιβάλλον, σε ένα περιβάλλον που η απομόνωση δε συντελείται μόνο από τις καταστάσεις, αλλά προϋπήρχε βαθιά μέσα στους ήρωες που μοιάζουν ανίκανοι να διαχειριστούν με σαφήνεια τα αισθήματά τους, που τα μπερδεύουν και τα υπεραναλύουν βαπτίζοντάς τα συνεχώς με άλλα ονόματα, στην προσπάθειά τους να τα αποδομήσουν, ή και να τα ξεπεράσουν, κι αυτό ίσως είναι το πιο τρομακτικό απ' όλα.

Το σχέδιο της Κατερίνας Μαλακατέ, κυκλοφορεί από τις εκδόσεις μελάνι.

Την Κατερίνα μπορείτε να τη βρείτε και στο blog της "Διαβάζοντας" .