Μέρες εγκατάλειψης, Έλενα Φερράντε

"Ένιωσα το δωμάτιο να ξαναμπαίνει σε τάξη, τους χώρους του σπιτιού να συνδέονται και πάλι μεταξύ τους, το πάτωμα να ξαναγίνεται συμπαγές, τη ζεστή μέρα να απλώνεται πάνω σε όλα τα πράγματα, μια κόλλα διαφανής.

Πώς μπόρεσα να αφεθώ τόσο πολύ,να διαλύσω έτσι τις αισθήσεις μου, την αίσθηση ότι είμαι ζωντανή;"

 Η Έλενα Φερράντε στο Μέρες Εγκατάλειψης καταπιάνεται με ένα θέμα μάλλον συνηθισμένο, αλλά το κάνει ασυνήθιστο με την ένταση που το περιγράφει.

Με αφήγηση σε πρώτο πρόσωπο που βοηθάει τον αναγνώστη να ταυτιστεί με την ηρωίδα αρχίζει μια μάχη που έχει απώλειες, αλλά έχει και νικητή.

Μπαίνει κατευθείαν στο θέμα και το κάνει με τρόπο που δείχνει ξεκάθαρα ότι το τελευταίο πράγμα που περίμενε η Όλγα, η ηρωίδα της, εκείνο το απομεσήμερο ήταν αυτό που τελικά έζησε :

"Ένα απομεσήμερο του Απρίλη, αμέσως μετά το φαγητό, ο άντρας μου μου ανακοίνωσε ότι ήθελε να με παρατήσει..."

Μια ανακοίνωση που έρχεται σαν κεραυνός εν αιθρία και κάνει την Όλγα να χάσει τον κόσμο κάτω από τα πόδια της.

Και κάπως έτσι, με μια απλή πρόταση αρχίζει η πτώση. Η Όλγα μένει ξαφνικά μόνη με δυο παιδιά κι ένα σκυλί που πρέπει να φροντίσει, ενώ νιώθει τον εαυτό της να χάνεται, να γλιστρά μέσα στην παραφροσύνη αυτού που άκουσε και όλων όσων νιώθει.

Οι μέρες που ακολουθούν είναι πολύ δύσκολες. Κι αυτή τη δυσκολία με όλον τον πόνο και την ταπείνωση που τη συνοδεύουν ξεδιπλώνει η Φερράντε μέρα τη μέρα με μια ένταση που πότε σιγοβράζει και πότε κορυφώνεται επικίνδυνα, ώσπου φτάνει εκείνη η μέρα που η πτώση τελειώνει, γιατί απλούστατα δεν έχει πιο κάτω. Τότε και μόνο τότε η Όλγα αναγκάζεται να σηκωθεί και να ξανασταθεί στα πόδια της . Γιατί έτσι γίνεται συνήθως σε αυτές τις ιστορίες όχι μόνο στα βιβλία, μα και στη ζωή. 

Μπορεί να μην υπόσχονται πάντα ένα σίγουρο happy end όταν ολοκληρώνουν τον αλλόκοτο κύκλο τους, αλλά φέρνουν αν μη τι άλλο τη λύτρωση!

Μέχρι να έρθει όμως η πολυπόθητη λύτρωση έρχονται πολλά άλλα, με κυριότερο τον πόνο, που όσο κι αν τον αρνιέται η ηρωίδα, όσο κι αν προσπαθεί να τον καμουφλάρει με τη δίκαιη οργή της αυτός είναι εκεί και τη διαλύει.

...Το αποφάσισα, τέρμα ο πόνος. Η νυχτερινή τους ευτυχία έπρεπε να φιληθεί στόμα με στόμα με τη δίψα μου για εκδίκηση. Δεν ήμουν η γυναίκα που διαλύεται μόλις χτυπηθεί από την εγκατάλειψη και την απουσία, ώσπου να τρελαθεί, ώσπου να πεθάνει. Μονάχα λίγα κομμάτια είχα χάσει, κατά τα άλλα ήμουν καλά. Ήμουν σώα και σώα θα παρέμενα. Απέναντι σε όποιον μου κάνει κακό, αντιδρώ ανταποδίδοντας τα ίσια. Είμαι το οχτάρι που διαγράφει το σπαθί, είμαι η σφήκα που τσιμπάει, είμαι το φίδι το μαύρο. Είμαι το άτρωτο ζώο που περνάει μέσα απ' τη φωτιά δίχως να καίγεται..." 

"...Τον χρόνο, τον χρόνο, όλο τον χρόνο της ζωής μου μου είχε κλέψει, μόνο και μόνο για να τον ξεφορτωθεί επιπόλαια, σαν ένα καπρίτσιο. Τι άδικη, τι εγωιστική απόφαση. Έδιωχνε μ' ένα φύσημα το παρελθόν, λες και ήταν κάποιο ενοχλητικό έντομο που είχε καθίσει στο χέρι του. Το δικό μου παρελθόν, όχι μόνο το δικό του που είχε φτάσει σ' αυτή την αποσύνθεση..."

Την Έλενα Φερράντε την "ανακάλυψα" με την τετραλογία της Νάπολης και κυριολεκτικά λάτρεψα τη γραφή της. Βιβλίο το βιβλίο η δυναμική της με συνεπήρε, οπότε ήταν λογικό να ψάξω και για άλλα δικά της. Το "Μέρες εγκατάλειψης" που είχε εκδοθεί αρχικά από τις εκδόσεις Άγρα και είχε προηγηθεί κατά πολύ της τετραλογίας ήταν ήδη εξαντλημένο όταν άρχισα να το ψάχνω, αλλά χάρη στις Εκδόσεις Πατάκη επανακυκλοφορεί.

Είχα ακούσει πολλά γι' αυτό το βιβλίο. Οι περισσότεροι μιλούσαν με τα καλύτερα λόγια για αυτό, ενώ δεν έλειπαν κι εκείνοι που δεν το βρήκαν και τόσο του γούστου τους. Το διάβασα χωρίς προκατάληψη κι έπιασα για άλλη μια φορά τον εαυτό μου να θαυμάζει απεριόριστα την τέχνη της Φερράντε. 

Το θέμα του βιβλίου είναι επώδυνο.

Η εγκατάλειψη και όσα αυτή συνεπάγεται αφήνει αυτόν που τη βιώνει σε μια περίεργη κατάσταση, άβολη και στενάχωρη και την οποία πρέπει να ξεπεράσει επαναπροσδιορίζοντας τα πάντα. Στην αρχή γίνεται ένα άδειο κέλυφος που κατρακυλάει στο χαμό του, αλλά λίγο πριν φτάσει εκεί μοιάζει να ξυπνάει. Μπορεί ακόμα και οι αναμνήσεις του να μοιάζουν ψεύτικες, αλλά αργά ή γρήγορα φτάνει η ώρα, που διαχωρίζεται για πάντα από το παρελθόν, κι επιτέλους κοιτάζει τον άλλον όπως είναι πραγματικά, μια και δεν υφίσταται πια η ωραιοποίηση που δίνουν τα θετικά συναισθήματα. Τότε μόνο βλέπει καθαρά, και αυτό που βλέπει είναι τις περισσότερες φορές πάρα πολύ άσχημο. Όταν συνειδητοποιεί όλη αυτή την ασχήμια που είχε παραβλέψει, τότε όλα αλλάζουν  και το άδειο κέλυφος παίρνει να γεμίζει ξανά. 

"...Πού βρίσκομαι; Σε ποιο κόσμο έχω βυθιστεί, σε ποιο κόσμο έχω αναδυθεί; Σε ποια ζωή επέστρεψα; Και με τι σκοπό;..."

Όποιος το έχει ζήσει, ή όποιος μπορεί να το φανταστεί καταλαβαίνει πως η Φερράντε έπιασε όλο το νόημα αυτής της τρομακτικής κατάστασης και το άφησε να γεμίσει τις σελίδες με θλίψη, με θυμό, με πόνο αβάσταχτο και με άλλα χειρότερα πράγματα που έκανε η ηρωίδα, αλλά που όλα μαζί την οδήγησαν στο τέλος στην κάθαρση. Γιατί η λύτρωση πάντα έρχεται! Αρκεί πάνω στη μεγάλη θλίψη να μην αφεθείς να σε πάρει το ποτάμι, όπως έκανε κάποτε εκείνη η "κακομοίρα", η γυναίκα που σημάδεψε τις παιδικές μνήμες της ηρωίδας μας κι εμφανίζεται τώρα πότε σαν όραμα και πότε σαν ανάμνηση για να τη στοιχειώσει, ή και για να τη βοηθήσει. Να τη σπρώξει να πάρει τον άλλο δρόμο, να μην καταλήξει άλλη μια "κακομοίρα" που δεν άντεξε.

Μέρες εγκατάλειψης
Συγγραφέας: Έλενα Φερράντε
Μετάφραση: Παπασταύρου Σταύρος
Εκδόσεις: Πατάκη
Σελίδες: 280
Ημερομηνία κυκλοφορίας: Φεβρουάριος 2018

Για την τετραλογία της Νάπολης μπορείτε να διαβάσετε παρακάτω:

Πρώτο βιβλίο: Η υπέροχη φίλη μου

Δεύτερο βιβλίο: Το νέο όνομα

Τρίτο βιβλίο: Αυτοί που φεύγουν κι αυτοί που μένουν

Τέταρτο βιβλίο: Η ιστορία της χαμένης κόρης