Η καρδιά του σκότους ‎(Joseph Conrad)

"Ζούμε όπως ονειρευόμαστε - ο καθένας μόνος του..." ‎(Joseph Conrad)

Στην αγαπημένη μου γωνιά, με συντροφεύουν βιβλία και ζεστός καφές. Ο ήλιος στέλνει φωτεινά σινιάλα, παρηγορητικά, σε έναν κόσμο παγωμένο, σκληρό.

Ετοιμάζομαι για μεγάλο ταξίδι και κάθε παρηγοριά είναι ευπρόσδεκτη.

Ένα ταξίδι που θα κρατήσει μερικές μόνο σελίδες, αλλά θα με πάει πολύ μακριά στο παρελθόν και θα με οδηγήσει στα πιο σκοτεινά βάθη της ανθρώπινης ψυχής.

Λέω να σας πάρω μαζί μου.

Θα ξεκινήσουμε από τον Τάμεση, όπου θα περιμένουμε τη φυρονεριά.

"Το γέρικο ποτάμι, αδιατάραχτο μέσα στην άπλετη κοίτη του, ύστερα από αιώνες πιστών υπηρεσιών στο γένος που κατοικούσε στις όχθες του,αναπαυόταν στο γέρμα της μέρας με την ήρεμη μεγαλοπρέπεια ενός δίαυλου που οδηγούσε στα πέρατα της γης. Ατενίζαμε το σεβάσμιο ποταμό, όχι στο δυνατό απαύγασμα μιας σύντομης ημέρας που έρχεται και φεύγει για πάντα, αλλά στο κατανυκτικό φως της αιώνιας μνήμης." (απόσπασμα)

Περιμένοντας, ο ήλιος δύει κι ο Μάρλοου (ο μόνος που έπαιρνε ακόμα το δρόμο της θάλασσας), αρχίζει την αφήγηση που θα μας ταξιδέψει σε έναν άλλο κόσμο. 

Πιο άγριο και πιο σκοτεινό από όσο μπορούμε να φανταστούμε. 

Θα μεταφερθούμε σε έναν άλλο ποταμό και θα τον διασχίσουμε μέχρι το έσχατο σημείο του.

"Το ανέβασμα σ' αυτό τον ποταμό έμοιαζε με ταξίδι στις απαρχές του κόσμου, τότε που η βλάστηση οργίαζε στη γη και τα μεγάλα δέντρα ήταν κυρίαρχοι. Ένα έρημο ποτάμι, απόλυτη σιγή, δάσος αδιαπέραστο. Ο αέρας ζεστός, πυκνός βαρύς, αργοκίνητος. Δεν υπήρχε χαρά στη λαμπρότητα του ήλιου." (απόσπασμα)

Όμως, πριν ακόμα ξεκινήσει να μας οδηγεί ο Μάρλοου στο ποτάμι, ερχόμαστε αντιμέτωποι με τη φρίκη της πιο απάνθρωπης αλήθειας. Το κέρδος και η εκμετάλλευση, μεταμφιέζονται με ευκολία. Κρύβουν την αιμοβόρα όψη τους με άνεση, πίσω από τον δήθεν εκπολιτισμό, αλλά η απληστία και η αδηφαγία τους είναι τόσο μεγάλες, που γρήγορα οι λέξεις χάνουν το νόημά τους και μένει μόνο το φάντασμα ενός ασυγχώρητου εγκλήματος που συντελείται στο όνομα της προόδου.

"Η λέξη 'φίλντισι' αντιλαλούσε στον αέρα, την άκουγες σαν ψίθυρο, σαν αναστεναγμό. Έλεγες πως προσεύχονταν σ' αυτό. Μια απόπνοια βλακώδους απληστίας αναδινόταν παντού, σαν δυσωδία πτώματος." (απόσπασμα)

.......

"Μαύρες φιγούρες, κουλουριασμένες, καθιστές, ξαπλωμένες ανάμεσα στα δέντρα, γερμένες στους κορμούς, κολλημένες στο χώμα, αχνοδιακρίνονταν μέσα στο μισοσκόταδο σε όλες τις στάσεις του πόνου, της εγκατάλειψης, της απελπισίας.

Άλλο ένα φουρνέλο έσκασε στο βράχο κι ένα ρίγος διαπέρασε το έδαφος κάτω από τα πόδια μου, Τα έργα προχωρούσαν. Τα έργα! Κι αυτό εκεί ήταν το μέρος όπου κάποιοι από τους εργάτες τους είχαν αποσυρθεί για να πεθάνουν." (απόσπασμα)

Στο άγνωστο ποτάμι πια που διασχίζει έναν τόπο που μοιάζει ανήμερο θεριό όσο κι ο ίδιος ο άνθρωπος και ξεδιπλώνεται, όλο και ξεδιπλώνεται μέσα σε άγνωστη, περίεργη βλάστηση και μέρη όλο κινδύνους, που κρύβουν καλά τα δικά τους μυστικά, αλλά και ανομολόγητα μυστήρια, μας αποκαλύπτονται πράγματα που ίσως δε θέλαμε να ανακαλύψουμε ποτέ.

Άραγε όλοι οι άνθρωποι είναι ικανοί για το κακό, ή οι συνθήκες τους επηρεάζουν τόσο που μπορεί να αλλάξει όλη τους η ουσία;

Τελικά αφοσιωνόμαστε με προσήλωση στην αναζήτηση του χαρισματικού Κουρτς, που γνωρίσαμε από την αρχή σχεδόν της αφήγησης, να περιγράφεται σαν ένα θαύμα, απεσταλμένο του οίκτου, της επιστήμης και της προόδου, αλλά τον συναντάμε πολύ αργότερα, σχεδόν στο τέλος του βιβλίου, μόνο και μόνο για να αποτολμήσουμε μια ματιά στην τρελή ψυχή του που είναι ικανή να ξετινάξει ακόμα και την ίδια την πίστη στην ανθρωπότητα.

Κάτι μας θυμίζει αυτός ο τύπος χαρισματικού ηγέτη.

Μια πιο διεισδυτική ματιά θα μας πείσει πως είναι ένας προάγγελος εκείνων των άλλων που θα αιματοκυλίσουν τον κόσμο μερικά χρόνια αργότερα.

Όσο κι αν προσπαθούμε να κατανοήσουμε τα πάντα, τόσο κάποια μας ξεφεύγουν. Μένει για να δίνει τσιμπήματα αγωνίας ετούτο μονάχα. 

Ο θάνατος είναι ο πιο άχαρος αγώνας.

Όσο για τη ζωή...αυτή είναι πολύ μεγαλύτερος γρίφος από όσο νομίζουμε!

Από το οπισθόφυλλο του βιβλίου: Η Καρδιά του σκότους, γραμμένη το 1900, στην εποχή της συνέβαλε σημαντικά στο διεθνές κίνημα διαμαρτυρίας για τις καταχρήσεις των Βέλγων στο Κογκό, αργότερα έγινε κεντρικό σημείο αναφοράς στους Κούφιους ανθρώπους του Τ.Σ. Έλιοτ και τα τελευταία χρόνια χρησιμοποιήθηκε ως αφετηρία για την ταινία του Κόπολα "Αποκάλυψη τώρα".