Κυριακή 11 Σεπτεμβρίου 2016

Confiteor, Ζάουμε Καμπρέ


"Ο συγγραφέας είναι σολίστας" γράφει ο Καμπρέ και για πάνω από 700 σελίδες ο αναγνώστης αφήνεται σε αυτή του την αλήθεια.

Το Confiteor είναι πολλά παραπάνω από μια ομολογία. Είναι ένα πραγματικό αριστούργημα της λογοτεχνίας, ένα βιβλίο που υφαίνει με δεξιοτεχνία το χτες με το σήμερα, αναζητώντας απαντήσεις εκεί που κρύβεται το αδιέξοδο. 
Και το αδιέξοδο έχει πολλούς και διαφορετικούς δρόμους που οδηγούν σε αυτό.

Η γη πότε γίνεται επίπεδη και πότε στρογγυλή και μέσα από το γράμμα που ο Αντριά γράφει στην αγαπημένη του Σάρα, το κακό τυλίγει σαν πέπλο την ανθρωπότητα και γίνεται βασανιστικό ερώτημα που επανέρχεται συνεχώς για να ενοχλεί τον Καμπρέ, τον ήρωά του τον Αντριά που προσπαθεί να το οριοθετήσει και ίσως και να το κατανοήσει και φυσικά τον αναγνώστη.

Υπάρχει Θεός; Κι αν υπάρχει, πώς επιτρέπει να γίνονται αδιανόητα πράγματα, και πόσο βολικά στα αλήθεια, τα μεταβιβάζει, ελαφρά τη καρδία, στη βούληση του ανθρώπου;
Είναι ξεκάθαρο πως ο Θεός είναι ανύπαρκτος για τον Αντριά, αλλά βρίσκεται συχνά στη σκιά του, μια σκιά που αφήνουν παντού τα έργα των ανθρώπων, καλά, ή κακά και  που διαπράττονται στο όνομά Του.


Παρακολουθούμε τον Αντριά από παιδί που μεγαλώνει στη Βαρκελώνη του 50, με έναν πατέρα που τον οραματίζεται λόγιο και μια μητέρα που τον επιθυμεί δεξιοτέχνη του βιολιού, ενώ η μοίρα που στην ύπαρξή της δεν πιστεύει, αφού θεωρεί πως όλα και όλοι είμαστε αποτελέσματα συμπτώσεων, τον δένει στενά με την ιστορία ενός πολύτιμου αντικειμένου, ενός ξακουστού βιολιού!

Δυο ακόμα αντικείμενα στενά συνδεδεμένα με το βιολί του 18ου αιώνα, που έχει όνομα και ονομάζεται Βιάλ, ένα μενταγιόν κι ένας πίνακας που σχετίζεται άμεσα με ένα χειρόγραφο, παίζουν σημαντικό ρόλο στο βιβλίο, αλλά και στη ζωή του Αντριά και κατά κάποιο τρόπο την καθορίζουν, ίσως και να την εξουσιάζουν ως ένα σημείο. 

Μεγαλώνοντας σε ένα σπίτι, που τα έργα τέχνης και οι ανυπολόγιστης αξίας αντίκες έχουν τον πρωταγωνιστικό ρόλο και είναι η πηγή πλούτου της οικογένειας, αναπόφευκτα κάποια στιγμή υποψιάζεται την ύποπτη προέλευσή τους και αρχίζει να σκαλίζει στο χρόνο και στη μνήμη για να ξεθάψει τα ανομολόγητα μυστικά.

Ο Αντριά ξεκινάει ένα γράμμα στη γυναίκα που σημάδεψε τη ζωή του, την αγαπημένη του Σάρα, λίγο πριν χάσει τη μνήμη του για πάντα. 
Και είναι τρομακτικό αυτό, όσο και αλληγορικό.
Ένας σοφός, ένας απόλυτα χαρισματικός άνθρωπος που χάνει σιγά σιγά τη μνήμη του, έχοντας επίγνωση της κατάστασής του, προσπαθεί να ανασυνθέσει την οικογενειακή του ιστορία, να καταγράψει την προσωπική του πορεία, αλλά και να κάνει μια μεγάλη διατριβή σε θέματα που βασανίζουν από τη γέννησή της την ανθρωπότητα.
Και πρέπει να το κάνει γρήγορα και με κάθε ειλικρίνεια, πριν το κουδούνισμα του τηλεφώνου που έρχεται όλο και πιο συχνά και τον αναστατώνει, σαν μια ύπουλη και κακόβουλη προειδοποίηση, αντικατασταθεί με το απόλυτο κενό!

Η εξουσία και το κακό, που για μένα είναι αλληλένδετα, άσχετα αν δεν προϋποθέτουν το ένα το άλλο, ο πόνος πέρα από κάθε φαντασία, η μεταμέλεια, η συγχώρεση που ίσως και να μην έχει καμιά σημασία τελικά, αφού το κακό δεν μπορεί να αντιστραφεί, η εξιλέωση, η αγάπη, η εκδίκηση, μα πάνω από όλα το ίδιο το κακό που λάμπει σαν μαύρος ήλιος σκορπίζοντας τα σκοτάδια του, από τότε που η γη ήταν επίπεδη, και που βρίσκει πάντα τρόπο να τρυπώνει και στη σφαίρα που γυρνάει αδιάκοπα στο διάστημα και μας δείχνει πως όσα χρόνια κι αν περάσουν, εκείνο θα βρίσκει τρόπους για να θριαμβεύει, απασχολούν το συγγραφέα διαρκώς.


Δεν είναι τυχαίο που ο Καμπρέ αναφερόμενος σε δυο τραγικές περιόδους της ανθρωπότητας, στο Μεσαίωνα που η Ιερά Εξέταση είχε αναλάβει να σκορπάει τη φρίκη και στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο που αναβίωσε την ίδια απόλυτη φρίκη στο Άουσβιτς με τα απάνθρωπα και αδιανόητα πειράματα πάνω σε ανθρώπους και όχι μόνο, τις περιγράφει σχεδόν παράλληλα ταυτίζοντας έτσι τον ιεροδικαστή με τον ναζί.

..."Κι όπου χρειαζόταν φρίκη, ας ήταν απέραντη. Κι όπου χρειαζόταν σκληρότητα, ας ήταν απόλυτη, διότι τώρα έπαιρνε το λόγο η Ιστορία."...

Κι έτσι με αυτή τη φράση που θα μπορούσε να χαρακτηρίζει κάθε φάση της ιστορίας που το κακό γιγαντώνεται, διανύουμε σημαντικά κομμάτια της.

Ο Καμπρέ καταπιάνεται με πολλά θέματα και γράφει ένα πραγματικό αριστούργημα, χρησιμοποιώντας έναν ξεχωριστό τρόπο αφήγησης καθώς περνάει με άνεση από το πρώτο στο τρίτο πρόσωπο, και που μπορεί στην αρχή να ξαφνιάζει, ωστόσο το ξάφνιασμα διαδέχεται ο θαυμασμός για τον τρόπο που ο συγγραφέας χρησιμοποιεί για να σπρώξει χωρίς οίκτο τον αναγνώστη στα βαθιά μυστικά της ανθρώπινης συμπεριφοράς μέσα στους αιώνες, αλλά και να κατανοήσει την αγωνία του ήρωα που διαρκώς βρίσκει και χάνει την αγάπη, ενώ είναι περικυκλωμένος από το κακό που μπήκε στη ζωή του πριν ακόμα τη γέννησή του.
Εκπληκτική όμως είναι και η ικανότητά του να χαλαρώνει κάπου κάπου τον αναγνώστη, κάνοντάς τον ακόμα και να γελάσει δυνατά με το ιδιότυπο χιούμορ του που χρησιμοποιεί με μαεστρία όπου χρειάζεται! 



Confiteor...ήρθε η ώρα της δικής μου ομολογίας. Ομολογώ λοιπόν πως νιώθω πολύ τυχερή που αξιώθηκα να διαβάσω αυτό το βιβλίο και πως από δω και πέρα κερδίζει επάξια τη θέση του ανάμεσα στα πιο αγαπημένα μου βιβλία, στα αναγνώσματα εκείνα που έχουν για μένα μεγάλη αξία!

Δε θα μπορούσα να μην αναφερθώ φυσικά με θαυμασμό στον μεταφραστή του έργου Ευρυβιάδη Σοφό που κατόρθωσε να αποδώσει από τα καταλανικά στα ελληνικά ένα θαύμα που παρέμεινε θαύμα και μετά τη μετάφραση!
Σίγουρα σας κάνει εντύπωση ο τίτλος του βιβλίου που έμεινε αμετάφραστος, όπως μου έκανε κι εμένα στην αρχή.
Στις σημειώσεις ο μεταφραστής επισημαίνει πως αυτό ήταν επιθυμία του συγγραφέα κι εξηγεί πως "Confiteor" σημαίνει ομολογώ, εξομολογούμαι τις αμαρτίες μου.

Το Confiteor, το βιβλίο με τα πολλά βραβεία και την πλήρη αποδοχή από κριτικούς και αναγνώστες, κυκλοφορεί από τις εκδόσεις "Πόλις".

23 σχόλια:

  1. Πολύ ενδιαφέρον, δε το γνωριζα!
    Σε ευχαριστω πολύ Μαρια για την υπέροχη παρουσίαση!
    Καλό υπόλοιπο στη μέρα μας!
    Φιλια

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Αριάδνη μου, είναι τόσο υπέροχο που και λίγα έγραψα!
      Στο συστήνω ανεπιφύλακτα!
      Φιλιά πολλά και καλή εβδομάδα από αύριο!

      Διαγραφή
  2. Πολύ όμορφη βιβλιοπαρουσίαση Μαρία με μεράκι και εξαιρετικά στοιχεία. Σε ευχαριστούμε.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Εγώ σε ευχαριστώ Γιάννη μου...είναι ένα βιβλίο που αξίζει να διαβαστεί και να ξαναδιαβαστεί, γιατί σίγουρα είναι από εκείνα που τα πιάνεις πάλι στα χέρια σου αργά, ή γρήγορα!

      Διαγραφή
  3. Όλο το καλοκαίρι διαβάζω κριτικές - ύμνους για τη δεξιότητα του Καμπρέ σε αυτό το βιβλίο. Κάποια στιγμή το έπιασα και στα χέρια μου (τεράστιο είναι, σχεδόν σαν τόμος εγκυκλοπαίδειας!), αλλά θυμήθηκα πόσα άλλα βιβλία είχα αδιάβαστα και το άφησα για αργότερα. Όχι για πολύ αργότερα, όμως! ;-)
    (Ώστε ο ίδιος ο συγγραφέας ήθελε να μείνει ο τίτλος του αμετάφραστος; Λογικό, μια ομολογία πίστεως έτσι όπως τη ζητούσε η Ιερά Εξέταση. Στην Ισπανία, αν δεν κάνω λάθος, οι πρώτοι στόχοι της ήταν οι Εβραίοι και οι Μουσουλμάνοι - και αυτό, ίσως, συνδέει τις δύο περιόδους στις οποίες αναφέρεται το βιβλίο;)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Είναι πράγματι τεράστιο κι αυτό είναι καλό για το συγκεκριμένο βιβλίο γιατί είναι σπουδαίο!
      Με δυσκολία κρατήθηκα να μη γράψω πολλά, να μην πω για πράγματα που καιγόμουν να πω, που ήθελα να σχολιάσω, για να μην προδώσω τα "μυστικά" του!
      Ένα θα σου πω...πιάνει διαφορετικές φαινομενικά ιστορίες και τις ενώνει τόσο μαγικά που πραγματικά ξεπερνάει κάθε φαντασία!
      Ο άνθρωπος έγραψε ένα έργο τέχνης!
      Για να απαντήσω στην ερώτησή σου, έχει σχέση με την υπόθεση περισσότερο, που έχει τι ρίζες της στο μεσαίωνα, στο πως ενώνει την πολύπλοκη ιστορία του με το κακό να πρωταγωνιστεί, αλλά κι αυτό που λες δεν είναι άκυρο, μια και τότε κυνηγούσαν κάθε τι που θεωρούσαν αίρεση και όχι μόνο φυσικά!
      Διάβασέ το σύντομα, γατί ανυπομονώ να διαβάσω και τη δική σου άποψη!!

      Διαγραφή
  4. Πολύ ενδιαφέρον 'ακούγεται' Μαρία μου!!!! Και αν κρίνω από τον ενθουσιασμό σου, θα είναι σίγουρα εξαιρετικό!!!
    Φιλιά και καλή εβδομάδα!!!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Καλημέρα και καλή εβδομάδα Μαρία μου!! Μου έχεις κεντρίσει τόσο το ενδιαφέρον με τα γραφόμενα και τον θαυμασμό σου που θα το παραγγείλω σήμερα κιόλας!! Να είσαι καλά κι ευχαριστούμε για την υπέροχη ανάρτηση!!
    Φιλιά!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Κοιτάζω την ημερομηνία που έγραψες το σχόλιο και σκέφτομαι να ευχηθώ καλή ανάγνωση, ή να ρωτήσω τις εντυπώσεις σου πια? χαχα!
      Να είσαι καλά!
      Φιλιά πολλά!

      Διαγραφή
  6. Με έβαλες στην τσίτα τώρα και αύριο με το που τελειώσω με τους μαθητές μου, θα το πάρω.
    Μόλις το διαβάσω θα σου πω εντυπώσεις. Αν και από αυτά που περιγράφεις, με κάλυψε ;-)
    Μάκια :)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. Με έχεις ξεσηκώσει τώρα κι έχω άλλα δύο να διαβάσω..!! Αχ αχ..
    Απολαυστικό αφιέρωμα έκανες, σ'ευχαριστούμε πολύ!!
    Κι ό,τι σκεφτόμουν πως μου άρεσε ο τίτλος που δεν μεταφράστηκε..διάβασα παρακάτω όσα έγραψες! :)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Κατερίνα μου αξίζει να μπει στη σειρά, ή να κλέψει και τη σειρά άλλων! χαχα!

      Διαγραφή
  8. 700 σελίδες; Δεν μου φτάνει ο χρόνος μάνα μου!
    Αλλά πάλι, ποτέ δεν ξέρει κανείς πώς τα φέρνει η ζωή!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  9. Mου έχεις εξαψει την περιεργεια .. για αυτό το βιβλίο τολμώ να πω Μαρία μου και με την περίληψή σου ακομα περισσοτερο.. θα κοιταξω να το βρώ...να περνας ομορφα φιλη μου .. φιλακαι.
    Υ΄Γ. δες τα μέηλ σου πλιζζζζ και πες μου αν σου ήρθε καποιο απο μενα ναι;

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  10. Και με τη δική σου κριτική ολοκλήρωσα την εικόνα που έχω για το βιβλίο που έχει μπει στα όπως και δήποτε, όσος καιρός και να περάσει( συνήθως δεν διαβάζω τα βιβλία στο χρόνο που κάνουν θραύση και το συγκεκριμένο παίζει φέτος το καλοκαίρι παντού!).
    Προσωπικά ο όγκος με τρομάζει. Έχω την Καρδερίνα της Ταρτ, 1000 σελίδες σχεδόν, στα αδιάβαστα έναν χρόνο ακριβώς κι όλο την αναβάλω λόγω όγκου. Πιάνω τα μικρότερα, να φεύγουν μπας και κατέβουν οι ντάνες και ξε-αγχωθώ! ☺ Πες για τη γραμματοσειρά αν θες γιατί για μένα παίζει ρόλο! Οι συμπυκνωμένες σελίδες με πολύ μικρά γράμματα κουράζουν απίστευτα τα μάτια μου και είμαι που είμαι αργή ως αναγνώστρια.... κάνω μέρες να τελειώσω ένα βιβλίο μέτριου όγκου!
    Κι αφού εξ-ομολογήθηκα κι εγώ τον πόνο μου, αφήνω φιλιά και πάω να διαβάσω ( η αργή αναγνώστρια το υπέροχο βιβλίο που διαβάζω αυτόν τον καιρό- ελπίζω να σας μιλήσω για αυτό κάποια στιγμή και γι ατα άλλα που διάβασ το καλοκαίρι)
    Πολλά φιλιά Μαρία μου :)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. (δεν είμαι μόνο αργή και πρεσβύωψ! Είμαι στραβή εντελώς! Τώρα είδα τη φωτογραφία σου με τη γραμματοσειρά. Αρκετά βοηθητική θα έλεγα ☺)

      Διαγραφή
    2. Το συγκεκριμένο δικαιολογημένα παίζει παντού...πίστεψέ με!
      Μην αγχώνεσαι...να το βλέπεις θετικά...
      Να σκέφτεσαι πως δε θα ξεμείνεις εύκολα από βιβλία....δε γράφουμε κι εξετάσεις για να πρέπει να ολοκληρώσουμε την ύλη...χαχα!
      Και καλύτερα να σε περιμένουν τα βιβλία, παρά να ξεμένεις, αν κι όταν ξεμένω και δεν μπορώ να πάω και στη βιβλιοθήκη ξαναδιαβάζω ότι μου είχε κλικ παλιότερα.
      Και η γραμματοσειρά όπως είδες μια χαρά είναι...
      Φιλιά πολλά!!

      Διαγραφή
  11. Ουάου! Αυτή κι αν είναι υπέροχη πρόταση!
    Η παρουσίαση -ως συνήθως- σκίζει! ❤ ❤

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Σε ευχαριστώ πολύ και καλώς ήρθες!!
      Είμαι σίγουρη πως θα ενθουσιαστείς κι εσύ με το συγκεκριμένο βιβλίο!
      Φιλιά πολλά!

      Διαγραφή