Ο μύθος και η ιστορία του Νάρκισσου

Του αγρού και του κήπου

Στην καρδιά του χειμώνα, μέσα στην πιο άγρια εποχή του χρόνου, μια γλυκιά ευωδιά γεννιέται.

Βολβοί κρυμμένοι στη γη, βγάζουν κοροϊδευτικά τη γλώσσα στο κρύο και βάζουν τα δυνατά τους για να βγουν τελικά από πάνω, ή έστω να στείλουν αγγελιοφόρους τους, φύλλα και άνθη, στον πάνω κόσμο.

Νικητές που αντί να φορούν στεφάνι, το χαρίζουν, για να στολίσουν την πλάση με μια ομορφιά που οι ρίζες της φτάνουν ως την αρχαιότητα.

Κι έτσι, ανθάκια μοιάζουν να πετούν τριγύρω, κι ας μένουν ακίνητα.

Λίγη φαντασία θέλει μόνο εξάλλου για να μάθεις να πετάς κι αυτά την έχουν.

Και όχι μόνο την έχουν, αλλά γίνονται και πουλιά που φτερουγίζουν στον δικό τους ουρανό!

Ένα λουλούδι, πολλά ονόματα

Εκτός από φαντασία το λουλούδι μας έχει και πολλά ονόματα.

Και ακόμα περισσότερες ποικιλίες.

Προέρχεται από μεγάλη οικογένεια, τη γνωστή οικογένεια των Αμαρυλλίδων και ανήκει στην υποοικογένεια των Αμαρυλλιοειδών.

Αν σας πω το όνομά του δε θα πέσετε από τα σύννεφα. 

Το γνωρίζετε όλοι και οι περισσότεροι το αναζητάμε όταν έρχεται η εποχή του, για να ανασάνουμε μαζί με τη γλυκιά μυρωδιά, που έχουν τα περισσότερα είδη του, και λίγο από το τσαγανό του.

Είναι ο Νάρκισσος που τον συναντάμε στην ελληνική χλωρίδα σε έξι είδη και είναι πολυετής, με βολβούς.

Τα φύλλα του είναι ταινιοειδή ή νηματοειδή και συνήθως βλασταίνουν μαζί με τα άνθη που είναι λευκά ή κίτρινα, μοναχικά ή όχι. 

Νάρκισσος ο ταζέττιος, συστήνεται, όταν θέλει να εντυπωσιάσει, αλλά  εμείς ξέρουμε καλά πως τα αγαπημένα μας λουλούδια λέγονται και μανουσάκια, και ζαμπάκια και βούτσινα και τσαμπάκια και γύρευε τι άλλο ανάλογα την περιοχή.

Στα μέρη μου ας πούμε, τα αποκαλούμε βουστίνες, μια ονομασία που μάλλον κρατάμε εγωιστικά για του λόγου μας, αφού είναι άγνωστη στους άλλους.

Με τα ίδια ονόματα γνωρίζουμε και τον Νάρκισσο τον κυπελλοφόρο και ίσως αυτός να είναι ο Νάρκισσος των Αρχαίων Ελλήνων από τον οποίο κατασκεύαζαν τον "ναρκίσσινο μύρο" που χρησιμοποιούνταν ως φάρμακο.

Όπως και να έχει, δε θα συνιστούσα ποτέ να κοιμηθείτε μέσα σε ένα δωμάτιο με Νάρκισσους, για ευνόητους λόγους.

Ο Νάρκισσος ο ποιητικός, που δεν είχα τη χαρά να φωτογραφίσω, αναγνωρίζεται εύκολα λόγω της κόκκινης άκρης του και είναι ίσως ο πιο τοξικός.

Πολλά τα είδη του φυτού μας και αν συνέχιζα να ψάχνω θα έβρισκα περισσότερα, αλλά νομίζω πως αυτά φτάνουν για να πάρουμε μια ιδέα, ή έστω μια μυρωδιά του πριν χαθούμε τελείως στις παραισθήσεις που μπορεί και να προκαλεί τελικά, αφού η νάρκωση που προκαλούσε ο "ναρκίσσινος μύρος", ενδέχεται να είχε  και κάποιες παρενέργειες.

Ο Νάρκισσος στη μυθολογία

Σύμβολο της θλίψης που φέρνει η φθορά, αλλά και του θανάτου, ο Νάρκισσος αφήνει το μύθο του να φτάνει ως τις μέρες μας μέσα από διαφορετικές εκδοχές.

Η πιο γνωστή, ίσως  είναι εκείνη που λέει πως το λουλούδι βλάστησε για πρώτη φορά κοντά σε μια πηγή του Ελικώνα, όταν ο νεαρός, ωραίος Νάρκισσος, γιος του ποταμού Κηφισού και της νύμφης Λειριόπης, πέθανε από μαρασμό, επειδή είχε ερωτευτεί την ίδια του τη μορφή, που την έβλεπε να καθρεφτίζεται στα κρυστάλλινα νερά της πηγής.

Έτσι, για την ιστορία. 

Νάρκισοι, ψευδονάρκισσοι και μανουσάκια αντάμα

Κάποτε, και με τον "πρωτότυπο" τίτλο Νάρκισσος - Narcissus είχα γράψει τις διαφορετικές εκδοχές του μύθου, αναφερόμενη σε έναν άλλο νάρκισσο που ευδοκιμεί μόνο σε κήπο.

Θα μπορούσε να χαρακτηριστεί και ως ψευδομάρτυρας, μια και συναίνεσε με ευκολία στις μαρτυρίες μου, αν δεν ήταν απλά ένας πανέμορφος, και καθόλου ταπεινός ψευδονάρκισσος, που συγγενεύει στενά εξάλλου με τον Νάρκισσο που ερωτεύτηκε τον εαυτό του.

Και πριν από ένα χρόνο περίπου, η Μαρία Κανελλάκη, από "Το Απάγκιο" μου έκανε την τιμή να επιλέξει αυτή τη φωτογραφία για να συνοδέψει ένα υπέροχο κείμενο που έγραψε για το "Παίζοντας με τις λέξεις".

Τα μανουσάκια της κυρά-Πολυξένης  είχαν ξεχωρίσει και είχαν βραβευτεί.

Το άρωμα μιας αβίαστης λογοτεχνικής αφήγησης ξεπήδησε μεστό μέσα από τις λέξεις, συγκίνησε κι έμεινε στη μνήμη για πάντα πλεγμένο σφιχτά με αυτά τα ανθάκια!

Σημείωση: Ο κομμένος Νάρκισσος της φωτογραφίας κόπηκε από κήπο και όχι από αγρό.

Οδηγίες για επίδοξους κηπουρούς: Αν θέλετε να φυτέψετε βολβούς, η καλύτερη εποχή είναι το φθινόπωρο. Αυτοί θα ανθίσουν θεωρητικά την άνοιξη, αλλά μην ξαφνιαστείτε αν τους δείτε ανθισμένους κι από τα μέσα του Φεβρουαρίου. 

Εκείνοι του αγρού πάντως δεν κρατιούνται με τίποτα και ξεπετάγονται από τον Ιανουάριο.