Γινάτι. Ο σοφός της λίμνης, Γιάννης Καλπούζος

"Το στοίχημα της ζωής είναι να την απλώσεις στις κορφές του ήλιου"

Ο Γιάννης Καλπούζος γράφει για τα Γιάννενα, μπαίνει στο καραβούλι για να  διασχίσει τη λίμνη και αναλύει το γινάτι σε ένα μυθιστόρημα γεμάτο ιστορία.

"Το "ίνα τι" γέννησε τον όρο γινάτι κι ας λένε πως προέρχεται από το αραβικό "ενάντ" και το οθωμανικό "ινάντ". Εκεί κρέμεται ολάκερη η σοφία και η ομορφιά της ύπαρξής μας, στο "ίνα τι", για ποιον λόγο. Ανακάλυψέ τον, βρες την ουσία." 

Ο κεντρικός ήρωας του βιβλίου, ο Ζώτος, διαφεντεύεται απ΄ το γινάτι από τότε που άφησε το χωριό του για να πάει στα Γιάννενα το 1917.

Γύρω από τον Ζώτο, ένα πλήθος ανθρώπων, που ο καθένας τους επηρεάζει τη ζωή του με διαφορετικό τρόπο, και όλοι μαζί γίνονται αφορμή για να γνωρίσουμε καλύτερα μια εποχή που μοιάζει μακρινή, αφού ο συγγραφέας πατάει γερά πάνω στα ιστορικά γεγονότα και δημιουργεί έχοντάς τα πάντα ως πρώτο υλικό.

Η αφήγηση ξεκινά το 1917, την περίοδο της ιταλικής κατοχής των Ιωαννίνων. 

Η πρώτη απόπειρα δημιουργίας Βλάχικου Πριγκιπάτου στην Πίνδο, η εξόρυξη πετρελαίου στην Δραγοψά, η εκστρατεία στη Μικρά Ασία, η προσφυγιά Μικρασιατών και Ποντίων, καθώς κι εκείνη των Τουρκογιαννιωτών, ο διχασμός σε βενιζελικούς και αντιβενιζελικούς, η μάστιγα της ληστοκρατίας στην Ήπειρο, αλλά και όλα όσα συνέβησαν μέχρι και την πρώτη δεκαετία του Μεσοπολέμου είναι η βάση που πάνω του στηρίχτηκε το μυθιστόρημα. 

Σε μια πατρίδα που συνυπάρχουν ή συγκρούονται  διαφορετικοί κόσμοι, θρησκείες και γλώσσες, στα Γιάννενα την πόλη των θρύλων, με τη λίμνη να πρωταγωνιστεί όχι μόνο στο εξώφυλλο του βιβλίου, μα και στην ιστορία, ο Ζώτος παλεύει να σταθεί στα πόδια του.

Τα γεγονότα που τον ώθησαν να φτάσει εκεί, παραμένουν ανοικτή πληγή μέσα του, ακόμα και όταν όλα δείχνουν ότι η ζωή του αρχίζει να μπαίνει σε μια σειρά.

Θα γνωρίσει πολλούς ανθρώπους, φίλους που θα του σταθούν, αλλά κι εχθρούς που θα επιχειρήσουν ως και την εξόντωσή του.

Τα σημαντικότερα όμως πρόσωπα, εκείνα που θα παίξουν καθοριστικό ρόλο στη ζωή του, είναι δύο.

Ο αινιγματικός βαρκάρης που γνωρίζει σχεδόν με το που φτάνει στην πόλη και η Χαβαή. 

Ο σιορ Δονάτος, ο βαρκάρης, είναι εκείνος που τον προτρέπει να ριχτεί στη ζωή, να μπει στη φωτιά και να χορέψει, όπως του λέει χαρακτηριστικά.

Μέσα από τον σιορ Δονάτο ο συγγραφέας αναλύει και διαχωρίζει τις δυο όψεις που έχει το γινάτι, την καλή, εκείνη δηλαδή τη δημιουργική που σε σπρώχνει να κάνεις πράγματα, μα και την άσχημη που μόνο σε κακό καταλήγει. 

Με τη Χαβαή φαινομενικά τον χωρίζουν πολλά με κυριότερο τη θρησκεία, αλλά θα τους ενώσει μια μεγάλη αγάπη και μια σχέση που θα περάσει από πολλές δυσκολίες.

Μέσα από τα σημαντικά γεγονότα της εποχής, αλλά και τον καθημερινό μικρόκοσμο που δίνει ζωή στην πόλη, στήνεται ένα εξαιρετικό μυθιστόρημα που μιλάει για όλα, για την αγάπη και τον έρωτα, την εκδίκηση, τον πόνο, τον πόλεμο, την προσφυγιά, για το καλό και το κακό που κρύβεται μέσα στους ανθρώπους. 

Το πολυφυλετικό περιβάλλον της εποχής, που συνθέτουν Έλληνες, Τούρκοι, Εβραίοι, αλλά και οι ιδιαίτερες πολιτισμικές ομάδες των Ελλήνων, δίνει αφορμή στον συγγραφέα να διαπραγματευτεί και το μεγάλο ζήτημα για το ποια είναι τελικά η ταυτότητα του Έλληνα.

Με τη λίμνη και το νησάκι της να κυριαρχούν στο φόντο, το σκηνικό μοιάζει  σχεδόν παραμυθένιο κι ας μην είναι πάντα ονειρικό.

Γιατί αυτό το μυθιστόρημα δεν το διαβάζεις απλά. 

Μπαίνεις μέσα του και το ζεις σελίδα τη σελίδα, καθώς μεταφέρεσαι στη δύσκολη εποχή που περιγράφει, σε έναν τόπο τόσο όμορφο, όσο και πληγωμένο.

"Μου μιλούν τα νερά, μου μιλά η λίμνη...

...Τούτη τη λεκάνη, εξόν απ' τις εκατόν εξήντα πηγές, τη γιόμισαν και τα δάκρυα των ανθρώπων. Άμα τη θωρείς με τέτοια μάτια, αλλιώς μπήγεις τα κουπιά. Γιατί δεν τα βυθίζεις στο νερό, αλλά στις ψυχές που έκλαψαν στις όχθες της και τη στοίχειωσαν με τις χαμένες τους ελπίδες. Ορφανά όνειρα έχει για νερά."

γινάτι

Ο σοφός της λίμνης

Συγγραφέας: Γιάννης Καλπούζος

Εκδόσεις: Ψυχογιός

Ημ. Έκδοσης : 22/03/2018

Σελίδες : 576