Ζούσαμε πάντα σ' ένα κάστρο, Shirley Jackson

"Το Amanita Phalloides" είπα, "έχει τρία διαφορετικά δηλητήρια. Το ένα είναι η αμανιτίνη,που λειτουργεί αργά και είναι η πιο ισχυρή. Το άλλο είναι η φαλλοτοξίνη, που λειτουργεί ακαριαία, και υπάρχει και η φαλλίνη που καταστρέφει τα ερυθρά αιμοσφαίρια, παρόλο που είναι το λιγότερο ισχυρό από τα τρία. Τα πρώτα συμπτώματα εμφανίζονται επτά με δώδεκα ώρες μετά τη βρώση και σε μερικές περιπτώσεις μετά από είκοσι τέσσερις ή σαράντα οχτώ ώρες. Τα πρώτα συμπτώματα είναι δυνατοί πόνοι στην κοιλιά, κρύος ιδρώτας, εμετός..."

σελ. 123

Όλοι χτίζουμε γύρω μας ένα κάστρο. 

Βάζουμε μέσα όσους και όσα αγαπάμε, και υψώνουμε νοερά τείχη που θέλουμε να πιστεύουμε ότι μας προστατεύουν από το κακό. Το κακό που θα μπορούσε να προκαλέσει ένας άσχετος, ένας περίεργος, ένας πέρα για πέρα παρείσακτος επισκέπτης.

Η αίσθηση ότι ο τίτλος του βιβλίου της Shirley Jackson, είχε μια ακλόνητη λογική, ότι περιείχε μια απόλυτα συνηθισμένη κατάσταση, ένα αντίδοτο στα άσχημα που γίνονται εκεί έξω από τα "κάστρα" μας, γρήγορα διαλύθηκε σαν ατμός, γιατί το κακό είχε ήδη πλήξει ετούτο το κάστρο και το είχε πλήξει από μέσα.

Δεν ήταν μανιτάρι αυτό που σκόρπισε το θάνατο σχεδόν σε όλα τα μέλη της οικογένειας Μπλάκγουντ, αλλά το αρσενικό που καλά κρυμμένο στη ζάχαρη έστειλε όσους την πασπάλισαν πάνω στα βατόμουρα στον τάφο.

Γλίτωσαν μόνο η Μέρικατ που ήταν τιμωρημένη στο δωμάτιό της, η αδερφή της Κόνστανς, που κατηγορήθηκε για το φονικό, και ο θείος Τζούλιαν που δεν έφαγε πολλή ζάχαρη, αλλά το αρσενικό δεν τον άφησε χωρίς πληγές. 

Σε τούτο το μυθιστόρημα που χαρακτηρίζεται ως αριστούργημα γοτθικού σασπένς και δικαιολογεί απόλυτα το χαρακτηρισμό του, αφού βάζει τον αναγνώστη σε μια ατμόσφαιρα που τον καθηλώνει, με το μυστήριο να αναδύεται πίσω από κάθε περιγραφή, πίσω από κάθε πρόταση, χωρίς να χρησιμοποιεί περιττά τεχνάσματα για να εκβιάσει συναισθήματα ή να προκαλέσει αγωνία, όλα έρχονται θαρρείς φυσικά. Σαν μια άγρια καταιγίδα!

"Μέρικατ είπε η Κόνι, θέλεις ένα τσάι να πιεις;

Α, όχι είπε η Μέρικατ, δηλητήριο θες να πεις.

Μέρικατ, είπε η Κόνι, θες να πας να κοιμηθείς;

Πέρα εκεί στα μνήματα, στα τρία μέτρα εννοείς."

Η Μέρικατ αναγκάζεται να έρχεται αντιμέτωπη με το χωριό δυο φορές την εβδομάδα που κατεβαίνει ως εκεί για να κάνει τα ψώνια.

Οι χωρικοί τους μισούν, και τα παιδιά τους βάζουν όλο αυτό το μίσος στους στίχους που φωνάζουν με ρυθμό στη Μέρικατ  όταν περνά μπροστά τους. Αυτή εύχεται να ζούσε στο φεγγάρι, σκέφτεται πόσο όμορφα θα ήταν εκεί. Σκέφτεται όμως και πόσο θα ήθελε να δει αυτά τα παιδιά να πέφτουν νεκρά. 

Το μόνο που θέλει είναι να διατηρήσει αδιατάρακτη τη ζωή τους και σκαρφίζεται συνεχώς ξόρκια που νομίζει ότι θα την προστατέψουν. Φτιάχνει μικρά φυλαχτά και τα παραχώνει εδώ κι εκεί. Μια κούκλα θαμμένη στον αγρό, ένα κουτί με ασημένια νομίσματα στο ρέμα, ένα βιβλίο να κρέμεται από ένα δέντρο. Μια στο τόσο τα επιθεωρεί για να βεβαιωθεί ότι όλα μένουν ως έχουν.

Η Κόνστανς δε φεύγει ποτέ από το σπίτι. Ασχολείται με τον κήπο της κι εξακολουθεί να ετοιμάζει τα γεύματα των εναπομεινάντων, παρότι είχε κατηγορηθεί κάποτε για τη δηλητηρίαση των υπόλοιπων μελών της οικογένειας, ενώ ο άρρωστος θείος Τζούλιαν ασχολείται συνεχώς με την καταγραφή των γεγονότων εκείνης της μοιραίας μέρας.

Όλα κυλούν ήρεμα, όσο ήρεμα μπορούν να κυλούν τα πράγματα όταν τα σκιάζει ένα πολλαπλό φονικό, ώσπου η Μέρικατ ανακαλύπτει ότι ένα από τα ξόρκια της δεν είναι πια στη θέση του. Το καταγράφει ως κακό οιωνό και όλα δείχνουν ότι είναι, αφού γρήγορα θα δεχτούν μια επίσκεψη που θα ταράξει την ηρεμία τους. Όσα θα εξελιχθούν από κει και μετά είναι όλα όσα φοβούνται.

Το "Ζούσαμε πάντα σ' ένα κάστρο" είναι ένα βιβλίο με απρόσμενο βάθος που δε στέκεται στο προφανές. Η ανθρώπινη φύση, κυρίως το κακό που κρύβεται μέσα της, φανερώνεται εδώ με πολλούς τρόπους. Δεν υπάρχουν καλοί και κακοί. Υπάρχει μόνο το κακό που προσπαθεί να βρει τρόπους να εκφραστεί. Κανένας δεν είναι απόλυτα αθώος και κανένας ακριβώς ένοχος και όλα δείχνουν πως η κοινωνία μπορεί εύκολα να γίνει όχλος που τον τυφλώνει το μίσος. 

Ζούσαμε πάντα σ' ένα κάστρο

Συγγραφέας: Shirley Jackson

Μετάφραση: Βάσια Τζανακάρη

Σελίδες: 248

Τίτλος πρωτοτύπου: We have always lived in the castle

Εκδόσεις: Μεταίχμιο
Ημερομηνία έκδοσης: 03/10/2016